Alles wat je tegenkomt is je leven

Uchiyama roshi: 'Alles wat je tegenkomt is je leven'.

Vrij vertaald uit: Kosho Uchiyama ‘Refining your life. From the Zen kitchen to enlightenment.’ 

(Uitgever: Shambhala, november 8, 2005)

Het hebben van een Big Mind betekent om open en onbevooroordeeld te blijven. Big Mind plakt geen vaste waarden op alles, of neemt beslissingen op basis van gevoelens en sentimenten.
Sawaki Roshi zei regelmatig, ‘je kunt niet eens een scheet met iemand anders uitwisselen, Je moet je eigen leven leiden.’ De absolute natuur van het niet in staat zijn om te ruilen, of uit te wisselen met anderen is de essentie van onze levens.
We zijn zo gewend geraakt aan de wereld van geven en nemen, dat we aannemen dat het normaal is om te handelen met elkaar. We zijn het zicht op het leven waarin handel geen grond heeft kwijtgeraakt.
Bijvoorbeeld, de meeste mensen denken dat bijna alle problemen kunnen worden opgelost met geld. We hebben geld tot de eenheid van handel gemaakt, daardoor denken we dat het absolute waarde heeft. Dus ons hele leven werken we om geld te verdienen en denken dat het normaal is om te ploeteren voor rijkdom en status. We bedriegen en doden elkaar er zelfs voor.

Op dit punt verschillen de Boeddhistische weg en de wereldlijke weg van elkaar. De laatste is de weg van geld waarin we handelen en onderhandelen met elkaar. De eerste is een wereld waarin handel irrelevant is en zelfs onmogelijk en dat is de absolute wereld van het Zelf.

De normale kijk op je leven is meestal deze: bij je geboorte maak je je entree in deze wereld, die al een tijdje draait en waar je als nieuwe deelnemer toegevoegd wordt aan het bestaande gezelschap, dat met elkaar speelt, communiceert, (onder)handelt en ruilt. Zo is je sterven niets anders dan het verlaten van dit wereldtoneel. En je leven is alles wat zich daartussen afspeelt.

Je kunt ook zó kijken: als je wordt geboren, ontstaat met jou tegelijk een compleet nieuwe wereld: jouw universum. En als je sterft, verdwijnt met je leven dat hele universum met jou. Dit is de wereld van het Ware Zelf, dat de hele wereld waarin je leeft, insluit. In deze wereld is geen ruilen mogelijk. Je kunt niet voor je partner mee-plassen als je midden in de nacht naar het koude toilet moet. Je bent er niet te beroerd voor, maar het kan domweg niet. Net zomin als je het lijden van een ander kunt overnemen, hoe graag je dat soms ook zou willen.

Je moet je eigen leven leiden. Natuurlijk is er communicatie mogelijk en kunnen we spreken en uitwisselen op het gebied van ideeën en denkbeelden. Maar het echte leven moet je zelf leven. Dit lijkt bijna te vanzelfsprekend om te bespreken, maar toch: het blijkt dat we ons onbewust toch afhankelijk kunnen maken en hopen dat een ander of iets anders het voor ons kan doen, bijvoorbeeld mijn partner, kinderen, vrienden, therapeut, leraar, huisdier, de showbusiness. Als blijkt dat ze mij niet gelukkig maken, willen we dat die ander nog wel eens verwijten. Of het is de wereld, of het zijn mijn ouders die tekort schoten.

‘Al te vaak leven we niet echt, maar scheppen we een realiteit uit de ideeën en aannames die in ons opkomen; waar we dan vervolgens onze levensenergie aan verspillen. We leven dan in een geabstraheerde, gefantaseerde realiteit.’

De wereld staat nog steeds in brand (‘de wereld staat in brand’ is een uitspraak van Shakyamuni Boeddha) omdat we niet in de realiteit leven, maar in onze aannames en voorstellingen; en van daaruit ook handelen! We hoeven alleen maar wakker te worden en in de gaten te hebben wanneer we zitten te fantaseren en wanneer we werkelijk in contact zijn met de werkelijkheid.
En dat is waar Zen over gaat: echt wakker worden. Realisatie noemen we niet voor niets: zó is het. Zen gaat over het totaal doorléven van je leven zoals het is.

Ik vraag me af of er tegenwoordig niet veel mensen zijn die lijden, omdat ze zichzelf arm, of ongelukkig voelen, of die een minderwaardigheidscomplex hebben, omdat ze denken tot de onderste laag van de maatschappij te horen. Ik vind dat dom. Ze leven vanuit het idee maar één lid/onderdeel van de maatschappij te zijn. Leven vanuit het Ware Zelf betekent ideeën van onder en boven, succes en mislukking, los te laten. Leren te zien dat alles wat we tegen komen ons leven is, ons Ware Zelf. De uitdrukking, ‘alleen ik wordt vereerd in de hemel en op aarde,’ meestal toegeschreven aan Shakyamuni Boeddha, is niet beperkt tot hem, maar is van toepassing op ons allemaal. Als we onszelf niet meer eenvoudigweg zien als radertjes in de machine van de maatschappij en ontwaken tot ons Ware Zelf, dan zal de betekenis van ons dagelijks leven veranderen. Er is geen reden om onszelf te vergelijken met anderen, of om onszelf in ongemakkelijke, pijnlijke situaties te brengen. Eerder is het voor ons van vitaal belang om met uiterste zorg en verantwoordelijkheid te leven voor de wereld waarin we leven vanuit ons totale, allesomvattende Zelf.

Leven vanuit de realiteit van het Zelf. Dit Zelf ben jij en is tegelijk groter dan jij: het leven dat alles doordringt en bevat. Om je ware leven op het spoor te komen, om dat te gaan zien, beoefenen we zazen. Buiten dit is de uiteindelijke Werkelijkheid niet te vinden.

Als je dit ziet en realiseert in je leven: dan is alles wat je tegenkomt je leven.