Zen en het lichaam

Veel mensen hebben niet zo’n beste relatie met hun lichaam. Het is niet goed genoeg: niet mooi genoeg, niet lang genoeg, niet sterk genoeg, niet jong genoeg, niet dun genoeg. In de vrouwen –en mannenbladen zien we dan hoe het er wel uit moet zien. We ervaren ons lichaam meestal niet als bevrijdend.

Zen wordt vaak gezien als een mentale training van het brein; bevrijding in de geest. Lichaam en geest zijn echter niet te scheiden. Pak met de geest maar eens een koekje, dan snap je dit.
Zen is en vraagt om eenworden met, om belichaming, zowel in de beoefening van zazen als in het dagelijkse leven. Het lichaam is dus zeer belangrijk, zelfs onontbeerlijk in onze beoefening.

Het lichaam is het enige instrument waarmee we kunnen voelen. Het is ook onze stress-detector. Omdat we ons tegen stress verzetten, of het negeren kan het lichamelijke klachten veroorzaken. Alleen daarom is het leren kennen van je lichaam al belangrijk.

Zazen is beoefening van onverdeelde volle aandacht, ook voor het lichaam. Met die naar binnen gerichte aandacht kom je van alles tegen juist daardoor wordt het een oefening in het loslaten, in vertrouwen en in je openstellen. Er is lef voor nodig en het kan confronterend zijn.

Naarmate je meer in je lichaam en geest kunt loslaten, kom je meer in de stilte en dichter bij jezelf, je Ware Natuur.

Geef het lichaam dus wat meer aandacht. Het lichaam zal je dankbaar zijn. Ooit heeft het lichaam jou gecreëerd! Een beeld van zichzelf; ‘IK’. Daarna heb jij bedacht dat het jouw lichaam is. Erger nog, je bent niet eens tevreden over het lichaam.

Als je mediteert, d.w.z. iets met je volle aandacht doet, dan lost het zelfbeeld op in die aandacht. Er is geen ‘IK’ aan het handelen. Er is alleen maar handelen. Ook als het handelen alleen-maar-zitten is. Je beleeft de werkelijk dan heel direct. Je bent de werkelijkheid; je belichaamt het èn bent meer dan alleen dit lichaam.

Als je op zoek bent naar waarheid en werkelijkheid, dan zul je dat nooit in boeken vinden, of in de woorden van een leraar. Wat waar en werkelijk is kun je alleen rechtstreeks ervaren, heel direct. Zonder tussenkomst van gedachten en woorden. In het Boeddhisme noemen we dat het ervaren van de Ware Natuur. Jouw ware natuur. Er is maar één Ware Natuur; jouw Ware Natuur, mijn Ware Natuur, onze Ware Natuur, de Ware Natuur van alle dingen. Je hoeft dus niet op zoek naar iets ver weg; het Paradijs, God, Allah, Nirvana, Boeddha. Je kunt je onderzoek heel simpel dichtbij beginnen met het lichaam. Het lichaam is ook het enige hulpmiddel dat je hebt bij je zoektocht, maar het staat altijd ter beschikking. Lekker makkelijk. Bovendien is de Ware Natuur van je lichaam ook de Ware Natuur van al het andere dat je verder zou willen zoeken.

Plechtig gezegd: ‘het lichaam is je voertuig naar bevrijding.’

Het lichaam is niet mijn lichaam. Ik ben het lichaam komt dichter in de buurt, maar is ook nog niet de volledige waarheid. Het lichaam is gewoon het lichaam en bestaat dankzij alles wat het niet is; in verbinding en afhankelijkheid met al het andere. Gegeven alles wat er aan voorafgegaan is kan het niet anders zijn dan het nu is; helemaal compleet. Dat is de werking van Ware Natuur. Moment na moment compleet en perfect!

Het is niet voor niets dat Suzuki Roshi zegt: ‘De houding waarin we zitten is niet het middel om de juiste toestand van de geest te bereiken. Deze houding aannemen is de juiste toestand van de geest. Er is geen noodzaak om een bijzondere toestand van de geest te bereiken.’ Einde citaat uit ‘Zen Mind Beginners Mind’ eerste hoofdstuk!.

In deze lichaamshouding waarin mijn linkervoet mijn rechter geworden is en andersom, mijn handen één en twee tegelijk zijn, druk ik verbondenheid en afhankelijkheid met het universum uit, maar ook mijn unieke zelf. Echter niet bewust van het zelf.

Als ik zo zit in aandacht en het ‘IK’ lost op in het geestesoog van mijn aandacht, dan is er compleetheid, eenheid, veelvuldigheid, grote kalmte en stilte.