De geest van een kind

Toen ik een jaar of 10 was zei ik tegen mijn vader, 'om soldaat te zijn moet je eigenlijk wel een beetje dom zijn' . Mijn vader zat in het leger en heeft het tot zijn 80-ste nog vaak herhaald. Hij vond het duidelijk niet leuk. Eerlijk gezegd wist ik op dat moment zelf niet waar die opmerking vandaan kwam. Het was een spontane opmerking, die ook zeker niet persoonlijk tegen hem gericht was. Het was de tijd van de koude oorlog en wij waren gestationeerd in West-Duitsland (de Bondsrepubliek Duitsland), vlak bij de grens met Oost-Duitsland, dat officieel de Duitse Democratische (!) Republiek heette. We zaten daar omdat de Russen wel eens zouden kunnen komen en met hen de Polen, Oost-Duitsers en Tsjechoslowaken, allemaal hele gevaarlijke mensen. Op het schoolplein speelden we wel eens 'De Russen komen'. Mijn vader deed dat ook, maar dan beroepsmatig, met zijn collega's van het Nederlandse leger en het even verderop gestationeerde Engelse leger. Dat heette dan een oefening en had een mooie naam zoals 'operation Red Devils'. Dat laatste verzin ik. Als 10 jarige was ik tot de conclusie gekomen dat vechten geen zin had. Waarom, had ik je niet kunnen vertellen. Het was gewoon niet goed punt.

Blijkbaar hebben we als kind nog toegang tot een bepaalde spontaniteit en wijsheid, die we later kwijtraken, omdat de volwassenen ons niet begrepen. Zoals mijn vader mijn opmerking niet begreep. Als kind fiets je met je driewielertje al schaterend van plezier door de plassen en nog een keer en nog een keer, totdat je helemaal nat en vies bent. Als ik dat nu zou doen als bijna 53-jarige zou ik letterlijk voor gek verklaard worden. Maar wie is er eigenlijk gek? Als kind worden we uitgelachen voor onze zogenaamde domme opmerkingen en zelfs bestraft als we al te spontaan zijn. Langzaam passen we ons dan aan aan de regels en normen die gelden en de verwachtingen die anderen van ons hebben. Het is ook niet vol te houden om je te verzetten tegen mensen die van je houden en van wie jij houdt. Op een gegeven moment doe je wat ze van je verwachten, soms ook helemaal het tegenovergestelde, dat is dan rebelleren. Hoe het ook zei, langzaam maar zeker raak je je spontaniteit kwijt en daarmee ook de capaciteit om spontaan te handelen vanuit een niet-weten in een situatie die een appèl op je doet.

Als kind ben je nog heel dicht bij je oorspronkelijke zelf, dat verbonden is met de wereld en vertrouwen heeft in-zich-zelf. Vertrouwen, omdat je niet eerst gaat wikken en wegen wat goed is om te doen in een bepaalde situatie. Je bent niet bezig met wat anderen er van vinden, of wat de uitkomst van je handelen zal zijn. Maar al heel gauw wordt dat vertrouwen de grond in geboord door de reacties van de volwassenen. Het vertrouwen slaat om in angst. Kijk maar om je heen. We leven in een wereld van angst. Er is angst voor terroristen. De terroristen hebben angst voor ons. Er is angst voor vluchtelingen. Er is angst voor de mensen die de vluchtelingen welkom heten. Er is angst voor de mensen die tegen de mensen zijn die de vluchtelingen welkom heten.

En vechten, zou dat helpen?
Ik was 10 jaar, geen bijzonder jongetje, ook niet bijzonder slim. Ik wist nog niet veel, zeker niet over het leven. Misschien waren dat juist de goede voorwaarden om een diep inzicht te hebben. Ik zou het ook niet 'mijn' inzicht willen noemen. Het is het soort inzicht dat zich openbaart als de deur naar je oorspronkelijke zelf openstaat. Het is het zelf van groot vertrouwen, niet gebaseerd op kennis over de wereld, over mezelf, of over religie. Als volwassenen moeten de meesten van ons vrij lang op een kussentje zitten voordat die deur weer opengaat. De deur forceren helpt namelijk niet. Geweld helpt niet. Je kunt alleen maar wachten in groot vertrouwen. Dat kan somber klinken in de oren van iemand die resultaat gericht is. Echter als je wacht en groot vertrouwen hebt, dan heb je alle tijd om in vrijheid je leven te leiden. Je gewone dagelijkse leven.

Zin in Zen op Zondag? Zondagochtend 29 nov, 10u - 12u

Zin in Zen op Zondag?

Zondagochtend 29 november

10u – 12u

In de klankpraktijk, van Giffenstraat 6, Sneek.

Bijdrage: €10,-

“In de stilte ontdek je waar je leven over gaat.”

Info en opgave: xaverius.behnen@gmail.com

Je kunt ook gewoon langskomen. Ook beginners.

Zin in Zen op Zondag? Zondagochtend 27 sept, 10u - 12u

Zin in Zen op Zondag?

Zondagochtend 27 september

10u – 12u

In de klankpraktijk, van Giffenstraat 6, Sneek.

Bijdrage: €10,-

“In de stilte ontdek je waar je leven over gaat.”

Info en opgave: xaverius.behnen@gmail.com

Je kunt ook gewoon langskomen. Ook beginners.

De droom van vakantie

Dit is de oorspronkelijke niet ingekorte versie van de tekst uit de laatste nieuwsbrief.

Bijna iedereen kent het wel, ‘het verlangen naar vakantie’. Zelf zijn we amper drie weken terug van vakantie en ik hoorde mijn dochter gisteren zeggen, ‘ik ben wel weer toe aan vakantie.’ Het woord ‘vakantie’ is afgeleid van het Latijnse ‘vacare’, dat ‘vrij zijn’ betekent. We hebben dus de behoefte om vrij te zijn. We hebben ook een idee ontwikkeld hoe het is om vrij te zijn, om vakantie te hebben. Het is iets met leuke dingen doen, met leuke mensen zijn, het mag niet saai zijn, lekker en veel eten en drinken, mooi weer, rust, uitslapen, geen verplichtingen. Een goede WIFI-verbinding hoort er tegenwoordig ook bij. Voor de ouderen onder ons een goed boek.

   Wat voor beeld we ook bij vakantie hebben, het is een ideaal beeld. We verlangen naar een ideaal leven, naar geluk, al is het maar voor twee á drie weken, maar het liefst langer. Vorige week sprak ik mijn groenteboerin. Ze heeft een biologische marktkraam en stopt aardig wat idealisme in haar werk. Ze bleek nog een ander ideaal te hebben. Ze zei dat ze na haar pensioen met een campertje door Europa wilde gaan trekken, zonder haast, zonder beperkingen in de tijd, zodat ze overal wat langer kan blijven om contact te maken met de lokale bevolking. Ze had een heel verhaal over hoe het eruit gaat zien. Een plaatje van haar ideale leven.

   Ik moet eerlijk bekennen dat mijn eerste gedachte was, ‘oh jee, jij ook al!’ Ik heb al zoveel mensen ontmoet die dromen over hun pensioen, of verlangen naar vakantie. We verlangen allemaal naar rust, vrijheid en geluk. Dat betekent dat we het nu niet hebben. In ons alledaagse bewustzijn ervaren we geen rust en vrijheid en tevredenheid, om nog maar te zwijgen van geluk. We denken er over en we zoeken er naar. Kortstondig ervaren we wel tevredenheid en geluk, maar er is altijd een onderstroom aanwezig van ontevredenheid, waardoor je wordt meegesleurd naar het ongeluk.

   De Boeddha heeft hier iets over gezegd. Hij zei dat we met ons alledaagse bewustzijn, ons normale denken, nooit rust, vrijheid en geluk kunnen vinden. In ons dagelijkse bewustzijn zijn we altijd min of meer ontevreden. We moeten hard werken om rust te vinden!
   De eerste misvatting is dat we denken dat ons dagelijks bewustzijn de werkelijkheid is. De werkelijkheid die we met dat bewustzijn waarnemen is op denken gebaseerd, is bedacht, dus per definitie niet de werkelijkheid. De tweede misvatting is dat we denken dat we een weg naar buiten, naar rust, vrijheid en geluk, kunnen bedenken. We leven dus in een bedenksel, een droom en proberen ons er uit te denken, dromen. We leven dus van droom naar droom.
Een onderdeel van de tweede misvatting is dat we denken nog tijd nodig hebben, om ons te ontwikkelen, hard te werken, geld te verdienen en dat we dan pas tevreden en gelukkig kunnen zijn. Kortom we zijn nog niet goed genoeg en moeten aan ons en onze situatie sleutelen.

   Vakantie is misschien wel onze manier om te experimenteren met onze droom van geluk. We creëren onze ideale wereld. We verblijven bijvoorbeeld op een paradijselijk eiland, met uitgestrekte stranden, met palmbomen en mango’s. We kunnen de hele dag in een hangmat liggen. Het heerlijkste voedsel wordt ons aangedragen. We zwemmen met dolfijnen, duiken, snorkelen en zeilen op een catamaran. Het is natuurlijk heerlijk (Ik vertel uit eigen ervaring.), maar het is niet onze werkelijkheid. Het is wel de werkelijkheid van de mensen die daar de vis vangen en de maaltijden bereiden, de duikspullen en de catamaran verhuren. Voor ons is het een droom die we voor even leven.

Als je op vakantie gaat geniet er dan vooral van, maar zie het voor wat het is: een droom.
Meestal wordt je gauw genoeg wakker uit je droom, uit je ideale wereld. Je denkt bijvoorbeeld tijdens de vakantie, ‘hoeveel geld gaat me dit allemaal kosten?’ ‘Over twee weken is dit weer voorbij.’ ‘Deze mensen zijn toch geen fijn gezelschap.’ ‘Wat een rotweer (te warm, te koud, te veel, of te weinig wind).’ ‘Het eten valt tegen.’ ‘Wat een rotkinderen.’ ‘Ik mis de kinderen.’ ‘Het uitzicht valt tegen.’ ’De handdoeken zijn niet schoon.’ ‘Er ligt thuis een berg werk op me te wachten.’ ‘Zal ik nog een toetje nemen. Daar wordt je wel dik van.’
Zoals ik al eerder zei kent ons dagelijkse bewustzijn een voortdurende onderstroom die ons ontevreden maakt.

   Het belangrijkste kenmerk van het dagelijkse bewustzijn is dat het draait om mij, want dat is de functie van dat bewustzijn: zorgen voor mij. Wat wil ik eten, wat wil ik doen? Wat wil ik bereiken? Aan wie heb ik iets? Aan wie niets? Wie vind ik leuk? Wie vinden mij leuk? Welke kwaliteiten heb ik? Wat mis ik nog? Wie ben ik? Heb ik een nieuwe auto nodig? Voor ‘auto’ kun je ook andere dingen invullen, dat laat ik aan de fantasie van de lezer over.
De ‘ik’ waar we het over hebben is nooit helemaal tevreden, omdat ik altijd iets anders, iets beters, iets meer, of iets minder ergens van wil. Als ik al eens tevreden, of zelfs gelukkig ben, dan is er altijd die onderstroom die zegt, ‘dit zal veranderen en ik zal het kwijtraken’ en plots ben ik alweer ontevreden. Bovendien doordat ik denk in termen van ‘ik’ en ‘de anderen’ ben ik per definitie gescheiden van de anderen. Een onderdeel van de onderstroom is dan ook dat ik me eenzaam, niet gezien, niet gehoord en niet gekend voel.

Kunnen we dan überhaupt wel tevreden zijn?
   De Boeddha zei dat we een omgekeerde kijk op de werkelijkheid hebben. Hij bedoelde hiermee dat we ons alledaagse bewustzijn als werkelijkheid zien, maar dat juist het onbegrensde, allesomvattende, betekenisloze, niet op denken gebaseerde bewustzijn, de werkelijkheid is. De werkelijkheid die je ervaart als je wat langer mediteert. Het is een niet geconstrueerde werkelijkheid, vrij van gedachten, vrij van dromen. Ironisch genoeg denken veel mensen dat het een zweverige droomtoestand is. Het is juist een heel laag bij de grondse, wakkere toestand. Hier vind je vrijheid van gedachten en daarmee rust, vrijheid en verbinding en dat bij elkaar is geluk. Je moet er wel iets voor doen: zitten op een kussentje, of bankje en oefenen in het ‘niet-iets-doen.’ Het is dus de moeite waard om door te gaan met het mediteren, ook als je dagelijks bewustzijn zegt geen zin te hebben, de zin er niet van inziet, iets anders te doen heeft, of moe is.

Gewoon doorgaan!

Zin in Zen op Zondag? Zondagochtend 28 juni, 10u - 12u

Zin in Zen op Zondag?

Zondagochtend 28 juni

10u – 12u

In de klankpraktijk, van Giffenstraat 6, Sneek.

Bijdrage: €10,-

“In de stilte ontdek je waar je leven over gaat.”

Info en opgave: xaverius.behnen@gmail.com

Je kunt ook gewoon langskomen. Ook beginners.

Richtingwijzer voor stille verlichting

Een tekst van Hongzhi Zhengjue (1091 - 1157)

Naar een vrije Engelse vertaling van Sheng-yen (1930 - 2009)

               

Stil en sereen vergeet je alle woorden.
Helder en levendig verschijnt het voor je.

Als je het realiseert heeft tijd geen grenzen.
Als je het ervaart komt je omgeving tot leven.

Enkel verlichtend is het heldere gewaarzijn.
Vol van wonder is de zuivere verlichting.

Het verschijnen van de maan, een rivier van sterren,
Besneeuwde dennen, wolken zweven rond bergtoppen.

In de duisternis gloeien ze helder.
In de schaduw schijnen ze een fantastisch licht.

Als de droom van een kraanvogel vliegend in de grenzeloze ruimte.
Als het heldere stille water van een herfstpoel.

Oneindige eonen lossen op in nietsheid.
Elk niet te onderscheiden van de ander.

In deze verlichting is alle streven vergeten.
Waar bestaat dit wonder?

Helderheid en zuiverheid verdrijven de verwarring,
Op het pad van de stille verlichting,
De oorsprong van het oneindig kleine.

Ze doordringen het extreem kleine.
Daar is de gouden spoel op een weefgetouw van jade.

Subject en object beïnvloeden elkaar.
Licht en donker zijn wederzijds afhankelijk.

Er is noch geest noch wereld om op te vertrouwen.
Toch is er interactie tussen beide en wederzijdse afhankelijkheid.

Drink het medicijn van de juiste kijk.
Sla op de met gif ingesmeerde trom.

Als stilte en verlichting compleet zijn,
Dan zijn doden en tot leven brengen keuzes die ik maak.

Uiteindelijk door de poort verrijs je.
De vrucht is rijp geworden aan de tak.

Alleen stilte is de ultieme welsprekendheid.
Enkel verlichting is het universele antwoord.

Het antwoord is zonder moeite.
De les wordt niet gehoord met de oren.

Door het hele universum heen verspreiden alle dingen licht
En spreken de Dharma.

Ze getuigen naar elkaar,
Geven antwoord op elkaars vragen.

Wederzijds antwoordend en getuigend.
Interactie in perfecte harmonie.

Als verlichting sereniteit verwaarloost,
Verschijnt verwarring en agressie.
Wederzijds antwoordend en getuigend
Ontstaat verstoring van de harmonie.

Als sereniteit verlichting verwaarloost
wordt door troebelheid en afstomping alles verspilt.

Als stille verlichting compleet is,
Zal de lotus bloeien en de dromer ontwaken.

De honderd rivieren stromen naar de oceaan.
De duizend bergen omringen de hoogste piek.

Zoals ganzen de voorkeur geven aan melk boven water.
Zoals een bezige bij nectar verzamelt.

Als stille verlichting het ultieme bereikt,
Zet ik de oorspronkelijke traditie van mijn (zen)school voort.

Deze beoefening heet stille verlichting
En doordringt alles van het laagste tot het hoogste.

Hieronder volgt nogmaals de tekst met commentaartjes van mij.

Richtingwijzer voor stille verlichting

  

Stil en sereen vergeet je alle woorden.
   Een geest die niet belast is met gedachten.
Helder en levendig verschijnt het voor je.
   Alles reflecteer je, helder als een spiegel.

Als je het realiseert heeft tijd geen grenzen.
   Alleen door komen en gaan van gedachten ervaar je tijd.
Als je het ervaart komt je omgeving tot leven.
   Niet jij!

Enkel verlichtend is het heldere gewaarzijn.
Vol van wonder is de zuivere verlichting.
   Alles in de werkelijkheid wordt in haar perfectie gezien.

Het verschijnen van de maan, een rivier van sterren,
Besneeuwde dennen, wolken zweven rond bergtoppen.
   Verlichting is helder en koel als de volle maan. Licht en uitgestrekt als de Melkweg
    en vrij als de wolken die over hoge bergtoppen zweven.

In de duisternis gloeien ze helder.
In de schaduw schijnen ze een fantastisch licht.
   De bevrijde geest straalt ook in het duister.

Als de droom van een kraanvogel vliegend in de grenzeloze ruimte.
   Niet bewust van jezelf, noch van tijd, noch van ruimte. Zonder grond.
Als het heldere stille water van een herfstpoel.
   Diepe rust.

Oneindige eonen lossen op in nietsheid.
   Niets blijvends.
Elk niet te onderscheiden van de ander.
   Want heeft geen zelf.

In deze verlichting is alle streven vergeten.
   Geen gedachten over winnen, of verliezen. Geen gedachten, dan is er alleen
    verlichting.
Waar bestaat dit wonder?

Helderheid en zuiverheid verdrijven de verwarring,
Op het pad van de stille verlichting,
De oorsprong van het oneindig kleine.
   Alles is gemaakt van dezelfde stof.

Ze doordringen het extreem kleine.
   Dan verdwijnen chagrijn en onwetendheid.
Daar is de gouden spoel op een weefgetouw van jade.
   En ontstaat wijsheid en compassie. Met de gouden spoel op het weefgetouw van
    jade maak je kleren voor de hemelse wezens. Het absolute en het relatieve
    vallen samen in jouw handelen.

Subject en object beïnvloeden elkaar.
Licht en donker zijn wederzijds afhankelijk.
   Niet te ontvlechten: lopen en loper, horen en hoorder, kijken en kijker.

Er is noch geest noch wereld om op te vertrouwen.
Toch is er interactie tussen beide en wederzijdse afhankelijkheid.
   Het onderscheid tussen zelf en ander, binnen en buiten verdwijnt.

Drink het medicijn van de juiste kijk.
   Bijvoorbeeld op je kussentje.
Sla op de met gif ingesmeerde trom.
   Dood je vijanden: verwarring en irritatie.

Als stilte en verlichting compleet zijn,
Dan zijn doden en tot leven brengen keuzes die ik maak.
   De meester kiest per situatie of hij goedkeurt, of afkeurt.

Uiteindelijk door de poort verrijs je.
De vrucht is rijp geworden aan de tak.
   Je gaat door vele poorten op je pad. Achteruitkijkend zie je dat er geen poorten waren.

Alleen stilte is de ultieme welsprekendheid.
   Woorden zijn op zijn best wegwijzers.
Enkel verlichting is het universele antwoord.
   Verlichting is perfecte wijsheid. Enkel die wijsheid kan het juiste antwoord geven.

Het antwoord is zonder moeite.
   Want er is geen streven; geen resultaat voor ogen.
De les wordt niet gehoord met de oren.
   Want er is geen behoefte aan een toehoorder; geen bevestiging is nodig.

Door het hele universum heen verspreiden alle dingen licht
En spreken de Dharma.
   Is er iets dat niet het wonder van de werkelijkheid manifesteert?

Ze getuigen naar elkaar,
Geven antwoord op elkaars vragen.

Wederzijds antwoordend en getuigend.
Interactie in perfecte harmonie.
   Zonder woorden. Het perfecte antwoord op de perfecte vraag.

Als verlichting sereniteit verwaarloost,
Verschijnt verwarring en agressie.
Wederzijds antwoordend en getuigend
Ontstaat verstoring van de harmonie.
   Pas op! Als je de stilte verwaarloost komen er splijtende gedachten.

Als sereniteit verlichting verwaarloost
wordt door troebelheid en afstomping alles verspilt.
   Pas op! Als je de perfecte wijsheid verwaarloost, vlucht je in stilte.

Als stille verlichting compleet is,
Zal de lotus bloeien en de dromer ontwaken.
   Sereniteit en verlichting beide aanwezig. Geen ruimte voor verwarring en irritatie.

De honderd rivieren stromen naar de oceaan.
   Niet meer bewust van het zelf. Eén met de oceaan van wijsheid.
De duizend bergen omringen de hoogste piek.
   Vanaf de hoogste piek zie je de eenheid.

Zoals ganzen de voorkeur geven aan melk boven water.
Zoals een bezige bij nectar verzamelt.
   Je handelt vanuit natuurlijke wijsheid.

Als stille verlichting het ultieme bereikt,
Zet ik de oorspronkelijke traditie van mijn (zen)school voort.
   Wat wordt er doorgegevens in onze traditie?

Deze beoefening heet stille verlichting
En doordringt alles van het laagste tot het hoogste.

Zin in Zen op Zondag 31 mei? 10u - 12u, Van Giffenstraat 6, Sneek

Zenzondagochtend met als thema ´verblijven in stilte´

In de stilte ontdek je je grenzen. In de stilte kunnen ze oplossen.

Heb je zin in wat meditatieve oefening in het ritme van de ademhaling, zitmeditatie, loopmeditatie en een lekkere kop thee tot slot? Kom dan langs Zondag 29 maart, 10u - 12 u, Van Giffenstraat 6, Sneek. 

Voor iedereen die erg druk is een tip: 

"Er is altijd tijd om je ademhaling een aantal malen bewust te volgen."

Als de ademhaling tot rust komt, komt het lichaam tot rust, komt de geest tot rust.

Tot zondag!

Aanmelden voor de zen-zondag-ochtend kan door een e-mail te sturen xaverius.behnen@gmail.com

Ik vraag een bijdrage van €10,-

Hartelijke groet, 

Xaverius

Zin in Zen op Zondag? Zondag 26 april, 10u - 12 u, Van Giffenstraat 6, Sneek

Heb je zin in wat meditatieve oefening in het ritme van de ademhaling, zitmeditatie, loopmeditatie en een lekkere kop thee tot slot? Kom dan langs Zondag 29 maart, 10u - 12 u, Van Giffenstraat 6, Sneek. 

Voor iedereen die erg druk is een tip: 

"Er is altijd tijd om je ademhaling een aantal malen bewust te volgen."

Als de ademhaling tot rust komt, komt het lichaam tot rust, komt de geest tot rust.

Tot zondag!

Aanmelden voor de zen-zondag-ochtend kan door een e-mail te sturen xaverius.behnen@gmail.com

Ik vraag een bijdrage van €10,-

Hartelijke groet, 

Xaverius

Voor het welzijn van alle levende wezens

Meestal identificeren wij ons met het hysterische stemmetje in ons hoofd. Dat stemmetje projecteert ons wereldbeeld op een wit doek ergens in ons hoofd. Dat stemmetje en dat beeld zien we als ons ware zelf. Vaak zien we het ook als een diepzinnig zelf, dat door anderen niet altijd op zijn waarde wordt geschat. Ze zien niet hoeveel diepgang we eigenlijk hebben.

Het deel van ons bewustzijn dat naar buiten kijkt en luistert, naar de vogeltjes, de bomen, andere mensen, dat deel zien we vaak als het oppervlakkige deel van ons bewustzijn en niet als onze ware natuur. De Boeddha zei dat we een ‘op-zijn-kop’ beeld van de werkelijkheid hebben. We verzinken liever in onze diepzinnige gedachten dan dat we hier-en-nu naar de vogeltjes luisteren. Steeds zijn we liever ergens anders, nl op het witte doek in ons hoofd, dan waar we werkelijk zijn.
Hoe is het om iemand te ontmoeten die liever ergens anders is?

We zijn liever niet aanwezig met wat er hier-en-nu is, omdat we het niet herkennen als ons ware zelf.
Hetzelfde mechanisme werkt als we de krant lezen. We lezen wat IS (islamitische staat) aanricht en denken ‘dat is afgrijselijk, dat is meer dan ik kan verdragen’ en we gaan snel het volgende artikel lezen. Dat gaat over de overval op een winkelier en we denken ‘dat is verschrikkelijk’ en we gaan het volgende artikel lezen. Dat gaat over de opwarming van de aarde en de gevolgen daarvan en we denken, ‘dat mag toch niet, dat is rampzalig’. We lezen verder, over het kappen van de regenwouden en denken ‘weten de mensen dan niet beter?’ We vouwen snel de krant op, of sluiten onze ipad af.
In al deze gevallen besluiten we, vaak onbewust, dat het niets met ons te maken heeft. Ons ware zelf is, althans dat denken we, die projectie in ons hoofd en niet dat wat nu op dit moment aan de hand is. Daar hebben we niets mee te maken. Zo raken we het contact met de werkelijkheid kwijt.

De Boeddha zei al dat zijn tijdgenoten het contact met de natuur kwijtraakten. Zelf trok hij zich de helft van het jaar terug in het woud, om te mediteren. Hij adviseerde zijn monniken hetzelfde te doen.

Misschien is het wat kort door de bocht, maar ik denk dat hetzelfde mechanisme (het hebben van een 'op-zijn-kop' wereldbeeld) onze kleine en grote problemen veroorzaakt. Doordat we een verkeerd beeld van de werkelijkheid hebben identificeren wij ons met die projectie in ons hoofd. Als we zouden zien dat het vogeltje, het tjilpen, de boom, het regenwoud, de aarde met de opwarming erbij, die ander, die we misschien als vijand zien, dat dat allemaal ons ware zelf is. We zouden dan meer als de gepoetste spiegel zijn die de werkelijkheid reflecteert zoals zij is, zonder voorkeur, zonder afkeur, zonder goed, of kwaad, zonder grenzen, zonder ‘ik’ en zonder ander. Als we de werkelijkheid zo zouden ervaren, zouden we stap voor stap de oplossingen voor onze problemen kunnen implementeren. Daar is een transformatie van bewustzijn voor nodig, daar zitten we voor op het kussen. De oplossingen kunnen we niet van te voren bedenken en uitonderhandelen. Als dat kon hadden we dat al lang gedaan en waren het geen problemen geweest.

Als de Boeddha zijn monniken aanspoorde om in het woud te gaan mediteren zei hij: ‘doe dit voor het welzijn van alle levende wezens.’

De bagage die je opdoet met je meditatie neem je mee de wereld in en het doet toch iets denk ik.

Altijd hier, nooit daar

Het gaan van het geestelijk pad vindt altijd hier plaats, nooit daar. Altijd hier-en-nu, nooit daar-en-dan. Het vindt plaats in de open, grenzeloze innerlijke ruimte.

Hier is waar het gebeurt, dichterbij dan dit kun je niet komen. Intiemer met de werkelijkheid kun je niet worden. Hier is alleen voelen en ervaren, niet weten, want dit-hier heeft geen betekenis. Alle betekenis die ik ken heeft hier geen betekenis, want alle kenmerken die ik toeken aan die betekenis zijn ook weer leeg en betekenisloos. Toch is dit-hier geen vacuüm, maar allesomvattend. Het sluit niets buiten, daarom kan het ook alles aan.

Dit-hier is thuis en zitten in Zazen is ‘de geest thuisbrengen.’

Je hoeft 'alleen maar te zitten', zonder ergens een accent op te leggen. Dus ook niet op de adem of op een vraag. Alleen maar zitten, maar dan wel met alles wat je hebt: je hele hebben en houwen, of zoals sommige meesters zeiden 'met al je vlees, botten, ingewanden en poriën'. Dat houdt in: heel krachtig zitten, je achterwerk heel stevig in het kussen, knieën op de grond, zacht gestrekte rug (de natuurlijk S-bocht van je wervelkolom), buik iets naar voren met een lichte spanning erin. Je nog iets optrekkend aan je achterkruintje en vervolgens je kin wat naar achteren, zodat je nek wat langer is. Heel fysiek, verzonken in je lichaam, zitten als een berg, geworteld in de grond, oprijzend naar de hemel. 

Alleen maar zitten en verder niets doen, vooral niet proberen te begrijpen. Alleen maar zitten en in de werkelijkheid blijven hier-en-nu, voelen, ervaren en schouwen.

Als je dit doet, voel je bijna meteen hoe dat werkt. Er ontstaat een kracht en een op-recht-heid waarin je alles aan kunt, waarin je alles kunt hebben en dragen, de lastige dingen en de pijn, maar ook de vreugde en de lichtheid. Dit-hier sluit niets buiten.

Vertrouw volledig op de activiteit van het fysieke zitten en probeer verder niets te zoeken of te bereiken. Shunryu Suzuki formuleerde dat kort en krachtig zo:

"Deze houding is er niet op gericht om een bepaalde staat van je bewustzijn te bereiken. Deze houding innemen ís het doel van onze beoefening. Als je zó zit, ben je in de juiste staat van bewustzijn en is het dus niet nodig te proberen een of andere bijzondere staat van bewustzijn (verlichting) te bereiken....

In deze houding zittend, één met de werkelijkheid, thuisgekomen, ben je bevrijd, want je kunt alles aan. In deze houding zijn geen barrières, hindernissen, of afleidingen, want alles wat er is is hèt.

Laat je echter het geringste tussen jou en de werkelijkheid komen; splits je je af van de werkelijkheid, dan ontstaat lijden.

Dit-hier, deze grenzeloze en betekenisloze ruimte is bevrijd en werkt bevrijdend (hoe dat weet ik ook niet). Hier ben je open en flexibel, nooit dezelfde, want hier heb je geen zelf. Maar als je je vastklampt aan een betekenis, een overtuiging, een idee, of een doel, dan verlies je je openheid en flexibiliteit, dat leidt onherroepelijk tot problemen.

Maar dat hoeft niet, want wij mensen hebben de mogelijkheid om te veranderen, om los te laten. Dat gebeurt in die open, betekenisloze, grenzeloze ruimte. Daar kun je zelf niet zo veel aan doen. Er is vertrouwen voor nodig, vertrouwen in dit-hier, geest-lichaam en in de werking ervan. Uit dat vertrouwen volgt het handelen.

Zin in Zen op Zondag? Zondag 29 maart, 10u - 12 u, Van Giffenstraat 6, Sneek

Heb je zin in wat meditatieve oefening in het ritme van de ademhaling, zitmeditatie, loopmeditatie en een lekkere kop thee tot slot? Kom dan langs Zondag 29 maart, 10u - 12 u, Van Giffenstraat 6, Sneek. 

Voor iedereen die erg druk is een tip: 

"Er is altijd tijd om je ademhaling een aantal malen bewust te volgen."

Als de ademhaling tot rust komt, komt het lichaam tot rust, komt de geest tot rust.

Tot zondag!

Aanmelden voor de zen-zondag-ochtend kan door een e-mail te sturen xaverius.behnen@gmail.com

Ik vraag een bijdrage van €10,-

Hartelijke groet, 

Xaverius

Maak jezelf niet klein

Ga zitten en verzink in je lichaam. Verzink in je lichaam in de onbegrensde ruimte aldaar. Laat het stiller worden. Steeds stiller. Je hoeft niets te doen, alleen maar te wachten. In de stilte, helemaal alleen, verblijf je eenzaam, want hier is niemand anders. Alles wat je tegenkomt ben je zelf. In de stilte ontmoet je jezelf. Dit is een eenzaamheid die niet opgeheven kan worden, want deze ruimte van eenzaamheid heeft geen grenzen. Hier is alles aanwezig, want deze ruimte is onbegrensd. Alles wat je zocht en alles wat je niet zocht tref je hier aan. Deze ruimte kan alles bevatten en deze ruimte bevat alles. Daarom kan deze ruimte alles aan. Als je dit alles inziet weet je dat je zelf de bron van alle dingen bent.

Maak jezelf niet klein. Je bent onbegrensd!

Op weg

 ‘Mediteren is steeds minder gescheiden zijn van de weg’

Op weg. We zijn allemaal op weg en zoekende. Alles wat je tegenkomt hoort bij de weg. Alles wat je tegenkomt is jouw leven. De weg is dus daar waar jij gaat, recht voor je neus en nog dichter bij. Waar zoek je eigenlijk nog naar?

Wat is het doel van de weg? Heb je een beeld bij het doel van de weg? Heb je er woorden voor? Gebruik naar hartelust je verbeeldingskracht. Zonder zijn verbeeldingskracht te gebruiken had de Boeddha geen bevrijding bereikt. Waar had hij zich van moeten bevrijden, zonder verbeelding?

Waarom ga je eigenlijk op weg? Waarom sta je ’s ochtends op? Heb je daar ideeën over?

De weg zelf. Heb je daar een beeld bij? Heb je daar woorden voor? Probeer het voor jezelf helder te krijgen en te beschrijving. Is het een rechte weg? Een ‘recht op z’n doel af’ weg? Of is het een kronkelpad en kun je niet voorbij de volgende bocht kijken? Moet je je voorbereiden voor je op pad gaat? Mensen raadplegen, boeken lezen, studeren, reizen en plaatsen bezoeken? Heb je nog tijd nodig? Pas als je je ideeën en denkbeelden expliciet hebt kun je ze loslaten. Open je ogen en kijk. Kijk! Dit is de weg. Dit is je leven. Heel dicht bij. Zo dicht bij. Waar trek jij een scheiding tussen jou en de weg?

Waar wijkt je huidige situatie af van het beeld dat je hebt van de weg. Is er iets wat er ontbreekt? Is er iets wat te veel is, of iets wat je niet wilt?

Gebruik wederom je verbeeldingskracht. Stel je iemand voor die altijd haar zin krijgt, nooit tegenslagen heeft, niet eenzaam is, nooit ziek wordt, niet ouder wordt en niet dood gaat. Daar is heel wat verbeeldingskracht voor nodig en het kan natuurlijk niet. Zo iemand wil waarschijnlijk alleen maar meer, meer, meer, want zij krijgt toch altijd haar zin. Zo iemand kan zich ook niet in andermans situatie inleven. Echter, zo iemand kan ook nooit een bevrijdende ervaring hebben. Kan nooit een bevrijd leven leiden. Waar zou zij zich van moeten bevrijden? Zij kan nooit anderen helpen op hun pad. Jij kunt dat allemaal wel!

Vroeg of laat in je leven zul je achterom kijken en zien dat je hele leven een omweg was, bestaande uit kleinere omweggetjes, vallen en opstaan, fouten maken. Is dat erg? Is dat goed? Is het belangrijk?

Als je je leven in aandacht leeft zul je merken dat elk moment volkomen is, rond en heel. Elk moment is perfect. Gegeven alles dat er aan vooraf gegaan is kan het niet beter zijn op dit moment. Wat helemaal niet wil zeggen dat er niets te verbeteren is. Het gaan van de weg vraagt altijd om enige inspanning, maar als je aanvaardt dat dit, hier-en-nu, je leven is, dan zul je ook weten wat er te doen is. De weg ligt immers recht voor je neus.

Reciteren doe je met Big Mind!

Reciteren is ‘het stemmen van de geest’, zoals je een muziekinstrument stemt. 

Meestal is de geest verspreid en verward. Door te reciteren ben je met alles één, honderd procent. Je doet samen één ding tegelijk. Dat vraagt enige concentratie en afstemming. Je verenigt de geest en brengt hem in harmonie.

Reciteren doe je met de grote onbegrensde geest. De kleine begrensde geest geeft zich over aan het proces van reciteren. Reciteren doe je dus niet met je verstand. Je probeert niet de tekst te begrijpen.

De geest waar je mee reciteert is je onbegrensde, oorspronkelijke geest. De oergeest, die al bestond voordat er mensen bestonden en nog zal bestaan als er geen mensen meer zijn.

Reciteren is als een oerkreet van een leeuw die brult, of als een koe die vanuit de diepte ‘moehoeoeo’ roept. Niet bewust van zichzelf.

Geef je over en ga voorbij aan de oppervlakkige laag van het denken naar de stille, maar vitale kern. Ontwaak tot je oorspronkelijke zelf. Voorbij alle waan is de werkelijkheid, de waarheid.

Wees verbluft! Dit is niet te bevatten voor mensen, zelfs niet voor Boeddha’s en Patriarchen. Wel voor leeuwen en koeien.

De waarheid, werkelijkheid is misschien niet te bevatten, maar je kunt er één mee worden, in ieder geval voor een moment en ervaren 'ik ben de waarheid.' Meestal ervaren we de werkelijkheid voor 10, 20 procent, omdat we haar proberen te begrijpen, of met onze gedachten ergens anders zijn. Als je één bent met de werkelijkheid ervaar je haar in zijn geheel, voor honderd procent. Dat heet herboren worden.

Alles wat je tegenkomt is je leven

Uchiyama roshi: 'Alles wat je tegenkomt is je leven'.

Vrij vertaald uit: Kosho Uchiyama ‘Refining your life. From the Zen kitchen to enlightenment.’ 

(Uitgever: Shambhala, november 8, 2005)

Het hebben van een Big Mind betekent om open en onbevooroordeeld te blijven. Big Mind plakt geen vaste waarden op alles, of neemt beslissingen op basis van gevoelens en sentimenten.
Sawaki Roshi zei regelmatig, ‘je kunt niet eens een scheet met iemand anders uitwisselen, Je moet je eigen leven leiden.’ De absolute natuur van het niet in staat zijn om te ruilen, of uit te wisselen met anderen is de essentie van onze levens.
We zijn zo gewend geraakt aan de wereld van geven en nemen, dat we aannemen dat het normaal is om te handelen met elkaar. We zijn het zicht op het leven waarin handel geen grond heeft kwijtgeraakt.
Bijvoorbeeld, de meeste mensen denken dat bijna alle problemen kunnen worden opgelost met geld. We hebben geld tot de eenheid van handel gemaakt, daardoor denken we dat het absolute waarde heeft. Dus ons hele leven werken we om geld te verdienen en denken dat het normaal is om te ploeteren voor rijkdom en status. We bedriegen en doden elkaar er zelfs voor.

Op dit punt verschillen de Boeddhistische weg en de wereldlijke weg van elkaar. De laatste is de weg van geld waarin we handelen en onderhandelen met elkaar. De eerste is een wereld waarin handel irrelevant is en zelfs onmogelijk en dat is de absolute wereld van het Zelf.

De normale kijk op je leven is meestal deze: bij je geboorte maak je je entree in deze wereld, die al een tijdje draait en waar je als nieuwe deelnemer toegevoegd wordt aan het bestaande gezelschap, dat met elkaar speelt, communiceert, (onder)handelt en ruilt. Zo is je sterven niets anders dan het verlaten van dit wereldtoneel. En je leven is alles wat zich daartussen afspeelt.

Je kunt ook zó kijken: als je wordt geboren, ontstaat met jou tegelijk een compleet nieuwe wereld: jouw universum. En als je sterft, verdwijnt met je leven dat hele universum met jou. Dit is de wereld van het Ware Zelf, dat de hele wereld waarin je leeft, insluit. In deze wereld is geen ruilen mogelijk. Je kunt niet voor je partner mee-plassen als je midden in de nacht naar het koude toilet moet. Je bent er niet te beroerd voor, maar het kan domweg niet. Net zomin als je het lijden van een ander kunt overnemen, hoe graag je dat soms ook zou willen.

Je moet je eigen leven leiden. Natuurlijk is er communicatie mogelijk en kunnen we spreken en uitwisselen op het gebied van ideeën en denkbeelden. Maar het echte leven moet je zelf leven. Dit lijkt bijna te vanzelfsprekend om te bespreken, maar toch: het blijkt dat we ons onbewust toch afhankelijk kunnen maken en hopen dat een ander of iets anders het voor ons kan doen, bijvoorbeeld mijn partner, kinderen, vrienden, therapeut, leraar, huisdier, de showbusiness. Als blijkt dat ze mij niet gelukkig maken, willen we dat die ander nog wel eens verwijten. Of het is de wereld, of het zijn mijn ouders die tekort schoten.

‘Al te vaak leven we niet echt, maar scheppen we een realiteit uit de ideeën en aannames die in ons opkomen; waar we dan vervolgens onze levensenergie aan verspillen. We leven dan in een geabstraheerde, gefantaseerde realiteit.’

De wereld staat nog steeds in brand (‘de wereld staat in brand’ is een uitspraak van Shakyamuni Boeddha) omdat we niet in de realiteit leven, maar in onze aannames en voorstellingen; en van daaruit ook handelen! We hoeven alleen maar wakker te worden en in de gaten te hebben wanneer we zitten te fantaseren en wanneer we werkelijk in contact zijn met de werkelijkheid.
En dat is waar Zen over gaat: echt wakker worden. Realisatie noemen we niet voor niets: zó is het. Zen gaat over het totaal doorléven van je leven zoals het is.

Ik vraag me af of er tegenwoordig niet veel mensen zijn die lijden, omdat ze zichzelf arm, of ongelukkig voelen, of die een minderwaardigheidscomplex hebben, omdat ze denken tot de onderste laag van de maatschappij te horen. Ik vind dat dom. Ze leven vanuit het idee maar één lid/onderdeel van de maatschappij te zijn. Leven vanuit het Ware Zelf betekent ideeën van onder en boven, succes en mislukking, los te laten. Leren te zien dat alles wat we tegen komen ons leven is, ons Ware Zelf. De uitdrukking, ‘alleen ik wordt vereerd in de hemel en op aarde,’ meestal toegeschreven aan Shakyamuni Boeddha, is niet beperkt tot hem, maar is van toepassing op ons allemaal. Als we onszelf niet meer eenvoudigweg zien als radertjes in de machine van de maatschappij en ontwaken tot ons Ware Zelf, dan zal de betekenis van ons dagelijks leven veranderen. Er is geen reden om onszelf te vergelijken met anderen, of om onszelf in ongemakkelijke, pijnlijke situaties te brengen. Eerder is het voor ons van vitaal belang om met uiterste zorg en verantwoordelijkheid te leven voor de wereld waarin we leven vanuit ons totale, allesomvattende Zelf.

Leven vanuit de realiteit van het Zelf. Dit Zelf ben jij en is tegelijk groter dan jij: het leven dat alles doordringt en bevat. Om je ware leven op het spoor te komen, om dat te gaan zien, beoefenen we zazen. Buiten dit is de uiteindelijke Werkelijkheid niet te vinden.

Als je dit ziet en realiseert in je leven: dan is alles wat je tegenkomt je leven.

  

Satipatthana Sutra

Bij deze een link naar de satipatthana sutra.
Deze sutra zou je kunnen zien als de bron voor de vipassana stroming binnen het Boedhhisme waar mindfulness-meditatie wordt beoefend, maar ook als de bron voor zazen, zoals we dat binnen de zen-school beoefenen.

Sati wordt vaak vertaald als 'mindfulness', maar betekent ook 'vergeten', 'stoppen' en 'aandacht geven aan een object.'

Upatthana betekent 'verblijfplaats', 'fundament', 'vestigingen', 'toepassing.'

De sutra wordt meestal de 'sutra over de vier fundamenten van mindfulness genoemd', maar zou ook 'de sutra over de vier verblijfplaatsen van stoppen' genoemd kunnen worden. Of, 'de sutra over de vier toepassingen van vergeten.'

Hoewel het woord 'vipassana' niet voorkomt in de sutra geef ik toch een vertaling, omdat deze sutra zo belangrijk is voor de vipassana stroming binnen het Boedhhisme. 
Vipassana betekent 'diep doordringen in (het object van meditatie) om het te (be)schouwen.'
Als we op die wijze mediteren dringen we door tot de ware aard der dingen.
Wat het oplevert? Vrijheid, vrede en vreugde!

De grens tussen degene die schouwt en datgene dat geschouwd wordt verdwijnt. 
Alleen als we doordringen in een object van meditatie en er één mee worden, kunnen we het begrijpen. Het is om deze reden dat de sutra zegt dat we ons bewust moeten zijn van het lichaam in het lichaam, de gevoelens in de gevoelens, de geest in de geest en de objecten van de geest in de objecten van de geest.

De vier fundamenten, verblijfplaatsen, of toepassingsgebieden van mindfulness die de Boeddha in deze sutra onderscheidt zijn:
1. het lichaam
2. de gevoelens
3. de geest
4. objecten van de geest.

Deze gebieden ga je (be)schouwen. Er staat niet dat je iets moet veranderen, of transformeren. Nee, je hoeft alleen maar (!) onder ogen te zien wat er werkelijk is: in het lichaam, in de gevoelens, in de geest en in de objecten van de geest.

De oefeningen die beschreven worden om het lichaam te (be)schouwen betreffen:

1. ademhaling
2. houdingen van het lichaam
3. activiteiten van het lichaam
4. delen van het lichaam
5. elementen waar het lichaam uit is opgebouwd
6. vergankelijkheid van het lichaam.

Ik beperk me hier tot de eerste oefeningen voor het schouwen van de ademhaling.

1. Als je inademt weet je 'ik adem in', als je uitademt weet je 'ik adem uit'.
Steeds keer je terug naar jezelf, naar het lichaam hier-en-nu, naar wat er nu gaande is. 
Deze simpele oefening is de eerste stap naar bevrijding en werkt al bevrijdend. Het met aandacht volgen van de ademhaling geeft (steeds meer) vrijheid van gedachten. En als de ademhaling rustiger wordt worden wij ook kalmer; dat geeft vrede.

2. Volg de ademhaling over de gehele lengte van de ademhaling (in het lichaam). Zonder iets te veranderen!

De ademhaling wordt vanzelf rustiger en harmonieuzer, als jij je er niet mee bemoeit. Dan wordt ook de geest kalmer. Ademhaling en geest worden één, als jij je er niet mee bemoeit. Dan is het nog maar een kleine stap voor lichaam en geest om één te worden. Zeker als het lichaam in een stabiele, rustige positie gebracht is. Zolang jij je er maar niet mee bemoeit!
Je hoeft je alleen maar te verheugen in dit wonderbaarlijke mooie leven.